Lifestyle modifications και πρόληψη καρκίνου του μαστού: Με αφορμή τον μήνα πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού , παραθέτουμε τις αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν πρωτογενώς να μειώσουν τον κίνδυνο να νοσήσει μία γυναίκα και πως υπάρχει δυνατότητα να διατηρήσει την ποιότητα της ζωής της μετά από μια διάγνωση καρκίνου του μαστού.
Η κάθε γυναίκα ανάλογα με το ατομικό και κληρονομικό της ιστορικό (φορέας παθογόνου μετάλλαξης, ισχυρό οικογενειακό ιστορικό),με τις διατροφικές της συνήθειες καθώς και με τον τρόπο ζωής εμφανίζει διαφορετικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού
Η πρόληψη δεν αφορά μόνο τις προληπτικές διαγνωστικές εξετάσεις (μαστογραφία, υπερηχογράφημα, κλινική εξέταση) στις οποίες οφείλει να υποβάλεται κάθε γυναίκα ανάλογα με την ηλικία και τον προσωπικό της κίνδυνο. Η προληπτική ιατρική μέσω μεταβολών του τρόπου ζωής φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Το 90-95% των καρκίνων έχει τις ρίζες τους στο περιβάλλον και τον τρόπο ζωής (κάπνισμα, διατροφή, αλκοόλ, έκθεση στον ήλιο, περιβαλλοντικούς ρύπους, λοιμώξεις, παχυσαρκία , έλλειψη σωματικής άσκησης), ενώ μόνο το 5-10% οφείλεται σε γενετικές ανωμαλίες. Μεταξύ δε των θανάτων από καρκίνο σχεδόν 25-30% οφείλεται σε κάπνισμα, 30-35% συνδέονται με τη διατροφή, περίπου 15-20% οφείλονται σε λοιμώξεις, και το υπόλοιπο ποσοστό σε άλλους παράγοντες, όπως η ακτινοβολία, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, περιβαλλοντικοί ρύποι κλπ.
Η ενσωμάτωση τακτικής σωματικής άσκησης στην καθημερινότητα μας καθώς και η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου διαιτολογίου συστήνεται σε όλες τις γυναίκες, προκειμένου να μειώσουν τον προσωπικό τους κίνδυνο να νοσήσουν από ένα μεγάλο αριθμό ασθενειών, μία από τις οποίες είναι ο καρκίνος του μαστού. Πλήθος μελετών έχει επικεντρωθεί στην εξακρίβωση της πιθανής διασύνδεσης μεταξύ καρκίνου του μαστού και διατροφής.
Παρόλο που δεν έχουν καταλήξει ακόμα σε οριστικά συμπεράσματα για όλα τα είδη τροφών, έχουν ωστόσο καταδείξει τα οφέλη για τις γυναίκες που διατηρούν ένα υγιές βάρος, ασκούνται καθημερινά, καταναλώνουν ελάχιστα κορεσμένα λιπαρά και αποφεύγουν την χρήση αλκοόλ. Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα συνδέονται σαφώς με αυξημένο κίνδυνο καρκινογένεσης.
Η σημαντικότερη ομάδα τροφών για την οποία υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα (Journal of the national Cancer Institute) ότι η συστηματική κατανάλωση των οποίων μειώνει έως και 15% τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού είναι τα λαχανικά της ομάδας λάχανο,μπρόκολο, κουνουπίδι. Πέραν αυτών, υπάρχουν τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά όπως τα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά, το πράσινο τσάι (λόγω των πολυφαινολών που περιέχει), το ρόδι καθώς και τροφές πλούσιες σε Ω-3 λιπαρά οξέα.
Υπάρχουν αρκετές τροφές όπως η ντομάτα (υψηλή περιεκτικότητα σε λυκοπένιο), τα μούρα, τα κεράσια, το αβοκάντο (σημαντική πηγή ελαικού οξέος), η γλυκοπατάτα (μεγάλη περιεκτικότητα σε καροτενοειδή), η συστηματική κατανάλωση των οποίων συμβάλει στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Άλλη ομάδα τροφών που φαίνεται ότι ωφελεί τον γυναικείο οργανισμό είναι τα Ω-3 λιπαρά οξέα.
Τα λιπαρά ψάρια (πχ ο σολομός, οι σαρδέλες, ο μπακαλιάρος, το σκουμπρί κα) είναι πλούσια σε Ω-3 λιπαρά οξέα, μια κατηγορία υγιεινών λιπαρών που πρέπει να καταναλώνουμε συχνά. Μελέτη στο British Medical Journal που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση αυτών των λιπαρών μειώνει κατά 12% περίπου τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ου μαστού.
Η τακτική σωματική άσκηση έχει βρεθεί ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου, Πιθανοί παράγοντες που συντελούν στην προστασία του οργανισμού μέσω της άσκησης αποτελούν η μειωμένη έκθεση του οργανισμού σε ανδρογόνα/οιστρογόνα, η αύξηση συγκεκριμένων ορμονών (όπως της δεσμευτικής σφαιρίνης), η βελτίωση της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη, η μείωση του ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα 1 (σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού), καθώς και η μείωση του λιπώδους ιστού (όπου παράγονται τα οιστρογόνα).
Η ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με τακτική σωματική άσκηση μειώνει κατά το 1/3 τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και ειδικά στην ηλικία της εμμηνόπαυσης όπου το αυξημένο σωματικό βάρος ενισχύει ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
Παρατηρούμε συχνά γύρω μας γυναίκες που νοσούν σε νέα ηλικία ή ακόμα και ηλικιωμένες γυναίκες που νοσούν μετά την 8η δεκαετία της ζωής τους. Η πραγματικότητα είναι ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να συμβεί σε οποιαδήοτε ηλικία, χρειάζεται όμως εξατομίκευση της θεραπείας που θα προτείνουμε ώστε η κάθε ασθενής να διατηρήσει όσο γίνεται περισσότερο την ποιότητα της ζωής της, να μην χάσει το δικαίωμα στη μητρότητα εφόσον το επιθυμεί, να διαφυλάξει την συντροφικότητα και τη σεξουαλικότητα της καθώς και την δυνατότητα αυτονομίας και αυτοεξυπηρέτησης.
Μπορούμε να βοηθήσουμε τις ασθενείς μας αποτυπώνοντας αρχικά τα προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν, ενημερώνοντας και ταυτόχρονα προτείνοντας τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποφύγουμε τις δυσάρεστες παρενέργειες κάποιων θεραπειών. Για όλα αυτά υπάρχουν εξειδικευμένοι τρόποι ανάλογα με τον θεραπευτικό στόχο. Η εμπιστοσύνη στον θεράποντα ιατρό (ογκολόγο, χειρουργό μαστού) ο οποίος είναι αυτός που θα συντονίσει τη θεραπεία αλλά και θα ΄ακούσει΄την ασθενή και τα προβλήματα της είναι καθοριστική. Οι ασθενείς μας απαιτούν θεραπείες και λύσεις ‘’κομένες και ραμμένες ‘’στα μέτρα τους και βέβαια το μόνο που επιζητούν και δικαιούνται είναι η προσοχή και η αγάπη μας.
Από την Φιορίτα Πουλακάκη MD, PhD,, FEBS
Διευθύντρια Χειρουργικής Κλινικής Μαστού Ευρωκλινική Αθηνών
Φωτογραφίες: Freepik.com
