Στην κατάμεστη αίθουσα συνεδριάσεων της Παλαιάς Βουλής παρουσίασε την αυτοβιογραφία του, «Ένα πεπρωμένο μοναδικό», ο Συμεών ΙΙ της Βουλγαρίας με τις ιστορικές εκδόσεις Στέμμα. Είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε μαζί του αποκλειστικά, καθώς και να τον συνοδεύσουμε στον περίπατό του προς την Αθηναϊκή Λέσχη, όπου παρέθεσε δείπνο προς τιμή του ο εκδότης, Κωνσταντίνος Λουκάς. Γεννημένος το 1937, ο Συμεών ΙΙ έγινε τσάρος, όντας ανήλικος, το 1943, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του. Η εξουσία ασκήθηκε από μια τριανδρία αντιβασιλέων. Το 1946, την εποχή που η χώρα ήταν υπό σοβιετική κατοχή, ο Συμεών ΙΙ εξορίστηκε. Επέστρεψε στη Βουλγαρία το 1996 διεκδικώντας την πρωθυπουργία, ενώ παρέμεινε στο αξίωμα για μία τετραετία. Σπανιότατη περίπτωση παγκοσμίως ένας μονάρχης να εκλέγεται πρωθυπουργός. Σε ό,τι αφορά την προσωπική του ζωή, το 1962 παντρεύτηκε την Ισπανίδα αριστοκράτισσα δόνα Μαργαρίτα Γκόμεθ Αθέμπο Υ Θεχουέλα –η οποία τον συνόδευσε και στο πρόσφατο ταξίδι του στην Αθήνα– και απέκτησαν πέντε παιδιά.
Αγαπάτε την Ελλάδα; Έρχεστε συχνά εδώ;
Ναι, πολύ συχνά. Έχουμε πολύ καλούς φίλους στην Ελλάδα και μας δίνονται συχνά αφορμές για μια επίσκεψη στη χώρα σας. Εξάλλου, η Σόφια είναι τόσο κοντά, από τη Θεσσαλονίκη ειδικά – τρεις ώρες με το αυτοκίνητο. Αγαπώ πολύ την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, έχω επισκεφθεί πολλά μέρη στην ηπειρωτική χώρα με τα όμορφα μοναστήρια, αλλά και τα νησιά φυσικά. Θεωρούσα ότι έχω δει τα πάντα στην Ελλάδα, έπεσα όμως έξω, καθώς φέτος ανακάλυψα το ξεχωριστό νησί της Αμοργού.
Γιατί, αλήθεια, αποφασίσατε να γράψετε την αυτοβιογραφία σας; Θέλατε ο κόσμος να μάθει τη δική σας αλήθεια;
Όχι, το έκανα περισσότερο για τα παιδιά μου. Ήθελα να γνωρίζουν πως ο πατέρας τους προσπάθησε να κάνει κάτι στη ζωή του. Ήταν λοιπόν για αυτά που το έγραψα, ώστε να έχουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για μένα.
Ως πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, ποια ήταν η δυσκολότερη κατάσταση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε;
Σας πληροφορώ πως ήταν εξαιρετικά δύσκολη περίοδος. Κάθε πλευρά έχει τις δικές της πολιτικές προκαταλήψεις, κι εγώ δεν κρίθηκα μόνο για τα λάθη μου, αλλά δέχθηκα και προσωπικές επιθέσεις. Οι καινοτομίες δεν έρχονται εύκολα στη ζωή και η λήψη αποφάσεων είναι κάποιες φορές επίπονη. Ο κόσμος έχει συνήθως μεγάλες προσδοκίες, αλλά τα πράγματα δεν συμβαίνουν πάντα τόσο ανώδυνα και εύκολα. Παρά τις δυσκολίες, κρατώ τη θετική πλευρά και προτιμώ να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Όπως, για παράδειγμα, με το θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του πόσο σημαντικό ήταν να αποτελέσουμε μέλος της, υπήρξαν άνθρωποι που πίστεψαν σε αυτό και μας βοήθησαν αρκετά.
Είχατε φόβους;
Στην πολιτική μπορούν να συμβούν τα πάντα, αλλά φυσικούς φόβους δεν είχα. Δεν φοβήθηκα ποτέ για τη ζωή μου. Περισσότερο για κανένα αβγό ή καμία ντομάτα – συμβαίνουν αυτά στους πολιτικούς. Αλλά, ευτυχώς, δεν χρειάστηκε ποτέ να έρθω αντιμέτωπος με τέτοιου είδους αποδοκιμασίες.
Όταν αποφασίσατε να διεκδικήσετε την πρωθυπουργία, συναντήσατε αντιστάσεις από την οικογένειά σας και ανθρώπους που σας αγαπούν;
Φυσικά, πολλοί άνθρωποι μου είπαν να το ξανασκεφτώ, καθώς κάτι τέτοιο ήταν εκτός βασιλικού πρωτοκόλλου. Αν ήμουν εν ενεργεία βασιλιάς, θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Αλλά, ως εξόριστος, αν μπορούσα να βοηθήσω με έναν τρόπο, το να γίνω πρωθυπουργός σε μια δημοκρατία μού φαινόταν πολύ λογικό και φυσιολογικό. Είχα μεγάλη υποστήριξη πάντως από τις βασιλικές οικογένειες, που βέβαια θεωρούσαν πως αυτό που έκανα ήταν ασυνήθιστο. Παρόμοια περίπτωση με τη δική μου –είμαστε δύο καταγεγραμμένοι μέχρι σήμερα– ήταν εκείνη του Νορόντομ Σιχανούκ, βασιλιά και πρωθυπουργού της Καμπότζης.
Καταφέρατε να αποτινάξετε από πάνω σας το βίωμα της εξορίας;
Επέστρεψα στη Βουλγαρία το 2000 και από τότε ζω εκεί. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο νιώθω ότι είμαι στο σπίτι μου. Νιώθω ότι επέστρεψα στις ρίζες μου. Το γεγονός ότι βρέθηκα στην εξορία δεν μου άφησε πικρία, καθώς έμαθα τόσο πολλά. Αν παρέμενα στη Σόφια ως βασιλιάς, δεν θα μάθαινα ούτε τα μισά από όσα διδάχθηκα ως εξόριστος. Δεν θα είχα τόσο ανοιχτό ορίζοντα ώστε να αντιλαμβάνομαι πολύ περισσότερα προβλήματα.
Η σύζυγός σας τι ρόλο έπαιξε όλα αυτά τα χρόνια στη ζωή σας;
Είναι 57 ολόκληρα χρόνια δίπλα μου και τα έβγαλε πέρα σε όλες τις περιστάσεις. Ήταν, ξέρετε, πολύ δύσκολο για την οικογένειά μου, καθώς τα ΜΜΕ υποστήριζαν ότι με την επιστροφή μου προσπαθούσα να επαναφέρω τη μοναρχία και να τοποθετήσω τα παιδιά μου σε καίριες και στρατηγικές θέσεις – και όλο αυτό ήταν άδικο. Αντί λοιπόν να πω στην οικογένειά μου να βρίσκεται κοντά μου για να με στηρίζει, τους προέτρεπα να μείνουν μακριά από τη Βουλγαρία για να μη δημιουργούνται ιστορίες. Τον μόνο που δεν κατέκριναν ήταν τον έναν από τους γιους μου, που είναι γιατρός. Αυτό, κατά συνέπεια, είναι ένα από τα σκληρότερα βιώματά μου: έπρεπε να είμαι μόνος σε τόσο δύσκολα χρόνια.
Πόσα εγγόνια έχετε;
Έντεκα! Θα μπορούσαμε να είμαστε και ποδοσφαιρική ομάδα. Κάποια από τα εγγόνια μου ζουν στην Ισπανία, άλλα στην Αγγλία και ένα στο Μαρόκο. Τα περισσότερα σπουδάζουν και είμαι υπερήφανος για αυτά. Τα βλέπω σπάνια, καθώς είναι πολύ απασχολημένα, αλλά πρόκειται για αξιόλογα και σοβαρά παιδιά.
Υπάρχει περίπτωση κάποιο από τα παιδιά σας να επιστρέψει στη Βουλγαρία για να ζήσει εκεί;
Αδύνατον! Είναι όλοι επαγγελματίες με καριέρες, το ίδιο και οι νύφες μου. Εργάζονται όλοι, έχουν τις ζωές τους, δεν θα τις εγκατέλειπαν ποτέ. Έρχονται περιστασιακά στη Βουλγαρία, είτε το καλοκαίρι είτε το χειμώνα για σκι, καθώς η χώρα διαθέτει εξαιρετικές πίστες.
Εάν είχατε την ευκαιρία να γυρίσετε πίσω το χρόνο, υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε στη ζωή σας;
Ίσως να ζούσα όλη μου τη ζωή αλλιώς αν σπούδαζα θεολογία και ήμουν πιο κοντά στην εκκλησία, κάτι που ήθελα πάρα πολύ, αλλά δεν το έπραξα.
Από τον Άρη Καβατζίκη
PHOTOS: STUDIO KOMINIS
